2. Kür dağarası çökəkliyinin fiziki coğrafi rayonlarını onların mütləq hündürlüklərinin artması ardıcıllığı ilə düzün:
1. Kür–Araz. 2. Qazax–Qarabağ. 3. Acınohur–Ceyrançöl. 4. Küdrü–Şirvan.
3. Cədvəldə verilən xüsusiyyətlərə uyğun gələn fiziki-coğrafi rayonları xəritə-sxemdəki rəqəmlərə əsasən müəyyənləşdirin və cədvəli tamamlayın.
| Coğrafi xüsusiyyətlər | Fiziki-coğrafi rayonlar |
|
a. Şirvan
düzünün mütləq yüksəkliyi
nisbətən çox olan ərazisini tutur. |
|
|
b. Ərazisində
Neogen yaşlı süxurlar
yayılmışdır. |
|
|
c. Qışı quraq
keçən mülayim-isti iqlim tipi hakimdir.
|
|
|
d.Suvarma
kanalları və kollektor-drenaj şəbəkəsi sıxdır.
|
|
|
e.Kür çökəkliyi
və Kiçik Qafqaz vilayətləri arasında sərhəd rolunu oynayır.
|
|
|
f.Mil–Muğan su
anbarı burada yerləşir.
|
38
KİÇİK QAFQAZ VİLAYƏTİ
“...Min Qazaxda köhlən ata,
Yalmanına yata-yata,
At qan-tərə bata-bata
Göy yaylaqlar belinə qalx,
Kəpəz dağdan Göygölə bax!”
S.Vurğun
Yalmanına yata-yata,
At qan-tərə bata-bata
Göy yaylaqlar belinə qalx,
Kəpəz dağdan Göygölə bax!”
S.Vurğun
– S.Vurğunun bu şeirində adları çəkilən təbii
obyektlər hansı dağ silsiləsində yerləşir?
– Bu silsilənin yerləşdiyi ərazi Azərbaycanın digər
vilayətlərindən necə fərqlənir?
– Burada daha hansı dağ silsilələri və zirvələr vardır?
Kiçik Qafqaz vilayəti
Kiçik Qafqaz vilayəti Kiçik Qafqaz dağ sisteminin cənub-şərq
hissəsini əhatə edir. Ərazinin ən yüksək zirvəsi Murovdağ
silsiləsində yerləşən Gamışdağdır (3724 m). Ən alçaq yeri isə
Zəngilan rayonunda Araz sahilindədir (300 m).
Enlik istiqamətində uzanan Murovdağ silsiləsi bu vilayəti şimal-şərq və cənub-şərq hissələrinə ayırır. Murovdağdan şimal-qərbdə Şahdağ, cənub-qərbdə Şərqi Göyçə, cənubda isə Qarabağ silsiləsi uzanır.
Qarabağ silsiləsindən qərbdə Qarabağ vulkanik yaylası yerləşir. Yaylada sönmüş vulkanların hündür zirvələrinə rast gəlinir.
Kiçik Qafqazda Mezozoy və Kaynozoyun IV dövrünün vulkanik süxurları geniş yayılmışdır. Kiçik Qafqaz vilayəti fəal seysmik zonaya daxildir. Maqmatik süxurların səthə çıxdığı ərazilər filiz faydalı qazıntıları ilə zəngindir. Ərazidə tikinti materialları və mineral sular geniş yayılmışdır.