Cədvəli çəkin. Dünyanın fiziki xəritəsindən istifadə etməklə suallara cavab yazın.
Suallar | Avrasiya | Şimali Amerika | Cənubi Amerika | Afrika | Avstraliya |
Hansı okeanlarla əhatə olunur? | |||||
Sahil xətlərinin forması sadə, yoxsa girintili- çıxıntılıdır? |
Materik sahilləri girintili-çıxıntılıdır. Burada dəniz, körfəz, ada, yarımada və boğazlar mövcuddur. Dəniz okeanın bir hissəsidir. Lakin hər hansı təbii sərhədə malikdir. Bu sərhədlər ada, yarımada, hətta sualtı dağlar da ola bilər. Bəzən dənizlər aid olduğu okeanla ensiz su sahəsi, yəni boğaz vasitəsilə əlaqəli ola bilər. Belə dənizlərə daxili dənizlər deyilir, məsələn Aralıq və Qırmızı dənizlər. Müvafiq olaraq bu dənizlər Cəbəlüttariq və Bab-əl- Məndəb boğazları vasitəsilə okeanlarla birləşir.
Sahil xətlərinin mürəkkəb formaları dəniz ticarəti üçün əhəmiyyətlidir. Dəniz limanı üçün körfəz və buxtalar daha əlverişlidir. Onlar aid olduğu okean və ya dənizlərlə birbaşa əlaqədədir, amma quruya daha çox daxil olmuşdur. Bu da dəniz limanını güclü külək və dalğalardan qorumağa imkan verir. Dünyanın ən böyük Qvineya, Meksika, Benqal körfəzlərinin sahillərində onlarca liman vardır. Bakı dəniz limanı da Xəzər dənizinə aid olan Bakı buxtasının sahilindədir.
Materik sahillərinin mürəkkəb və ya sadə formasının əsas göstəricisi isə ada və yarımadaların olmasıdır. Qurunun okeana daha çox daxil olan hissələri yarımada adlanır. Məsələn, Ərəbistan, Hindistan, Skandinaviya və s.