Kimyəvi aşınma.
Süxurların tərkibinin dəyişməsi ilə nəticələnən aşınma prosesi kimyəvi aşınma adlanır. Süxurlar su, karbon qazı, oksigen və digər qazların təsiriylə kimyəvi aşınmaya məruz qalır. Yağıntıların miqdarının çox olduğu ərazilərdə kimyəvi aşınma prosesi daha sürətlə gedir.
Bioloji aşınma.
Süxurların canlı orqanizmlərin təsiri nəticəsində parçalanmasıdır. Bitki və ağaclar böyüyərkən onların kökləri süxurlarda çatların yaranmasına səbəb olurvə nəticədə süxurlar parçalanır. Bitkilərin köklərindəki maddələr süxurlara təsir edərək tədricən onların kimyəvi tərkibini dəyişdirir.
Süxurun bioloji aşınması prosesi
Bitki kökləri
süxurdaki
çatlara girir.
Köklər böyüdükcə
çatlar dərinləşir.
Bitki kökünün uc hissəsində
ifraz olunan maddələrin
təsiri ilə süxurlar parçalanır.
Öyrəndiklərinizi tətbiq edin
İqlim qrafiki müəyyən bir məntəqə üçün temperatur və yağıntı göstəricilərini bildirir. Havanın temperaturu dərəcəylə (°C), əraziyə düşən yağıntı miqdarı isə millimetrlə (mm) ölçülür.
• İlboyu hansı ayda havanın temperaturu ən yüksək olub?
• Hansı uç ayda əraziyə daha çox yağıntı düşüb?
• Hansı fəsildə aşınma prosesi daha sürətlə baş verər?
Öyrəndiklərinizi yoxlayın
1. Aşınma nədir və hansı yollarla əmələ gəlir?
2. Fiziki və kimyəvi aşınma növlərinin fərqini izah edin.
3. Bioloji aşınmaya aid nümunəni seçin (1, 2, 3).