artım sisteminin inkişafı geridə qalır. Bu, onunla izah olunur ki, sürfələr doğulduqdan sonra pis qidalanır. Süni analar çıxarkən istifadə olunan işçi arılarla müqayisədə beçəvermə yolu ilə analıqlardan alınan ana sürfələrdə həmişə südün miqdarı həddindən artıq çox olur.
Bəsləyici ailələrin seçim və hazırlığı
Yalnız güclü məhsuldar ailələrdən bəsləyici ailələri seçin. Bəsləyici ailələrin sürfələrinin yemlənməsi üçün yaxşı şərait olmalıdır. Orada çoxlu yemləyici arılar və yem olmalıdır. Bu ailə ananın bəslənməsi üçün çoxlu sayda sürfə qəbul etməli və sürətlə sürfələri südlə təmin etməlidir. Yuxarıda adı çəkilən göstəricilərə bəsləyici ailələr əvvəlki hazırlıq işləri görərək nail ola bilər. 2-3 çərçivə tullayaraq bəsləyici ailələrdə yuvaları qısaldın ki, arılar nəinki şanlar, həmçinin də pətəyin divarları və diafraqmaya (arakəsmə taxtaya) qonsun. Şanın açıq sürfə hissəsini çıxardın.
Yuvanı qızışdırın və ailəni duru yemlə qidalandırın (porsiyalarla - təxminən hər gün axşama 200 qram). Duru yemdən əlavə, bəsləyici ailəyə sürfənin köçürülməsindən əvvəl 3-4 gün ərzində 100 qram güləmlə balın qarışığını verin. Nəticədə arılarda əlavə süd olacaq və sinicikləri qoymağa ehtiyac olacaq.
Bəsləyici ailədə daimi temperaturu qoruyub saxlamaq üçün 2 çərçivədən az olmayaraq qapalı sürfənin olmağını təmin edin. Bəsləyici ailədən ana və açıq sürfəni götürün. Bu, bəslənmiş sürfələrin yaxşı qəbul olunmasına səbəb olacaq. Bəsləyici ailədə sürfə və ya şanlarda bir ədəd də yumurta olmamalıdır, çünki arılar orada yeni ana qovuqcuğu hörəcək və bəsləməni qəbul etməyəcək. Bunu təmin etmək üçün səhər-səhər bəsləyici ailədən ana və bütün çərçivələrin üzərində olan açıq sürfə və arıları götürün. Yuvada sürfələrlə qovuqcuqları olmayan yem və qapalı sürfəsi olan çərçivələri saxlayın. Sürfə ilə olan ananı arakəsmənin arxası və ya digər pətəkdə saxlayın, bəsləyici ailəyə isə kimsəsizləşmiş andan 40-45 dəqiqə sonra yuvanın mərkəzinə ananın bəslənməsinə hazırlanmış sürfə ilə olan çərçivələri yerləşdirin.
Sürfələr qəbul olunduqdan dərhal sonra yuvaya 2 çərçivədən az olmayaraq möhürlənmiş sürfəni geri qaytarın. Bu çərçivələri ana çərçivənin hər iki tərəfindən qoyun.
Yalnız möhürlənmiş sürfə ilə bəsləyici ailənin təmin edilməsinin başqa üsulu da mövcuddur. Bunun üçün bəsləyici ailə yuva hörməmişdən 9-10 gün əvvəl faner vərəqi və ya xüsusi çərçivəyə bərkidilmiş ayırıcı barmaqlığın vərəqi ilə yuvanı iki hissəyə ayırın. Bir tərəfə açıq sürfə ilə olan çərçivələr qoyun, digər tərəfə isə şanlar və ananın qalıqlarını yığın. Bütöv möhürlənmiş sürfə olan yerə isə (ana olmayan yerə) ananın bəslənməsi üçün sürfələr qoyun. Ana ailəsi kimsəsizləşməmişdən əvvəl anaların çıxmasını qəbul edin. Bu cür halda, bəsləyici ailələr çox işləyir, çünki ailənin tamlığı qorunub saxlanır. Bundan başqa, kimsəsizləşməmişdən əvvəl ailənin məhsuldarlığı bu üsul tətbiq olunmuş ailələrə nisbətən iki dəfə çox olur. Bunun üçün seçilmiş ailələrdə yuvanı ayırıcı barmaqlıqlarla iki hissəyə bölürlər. Bir şöbədə iki çərçivə bal və 2-3 sürfəli çərçivə qoyun, onların arasında ana çərçivə üçün yer saxlayın. İkinci şöbədə yuvanın bütün çərçivələri və ananı saxlayın. Birinci şöbədə sürfə ilə olan çərçivələr arasında ananın bəslənməsi üçün sürfəli çərçivə qoyun. Ertəsi gün ana çərçivələrə baxış keçirdin və ananın bəslənməsi üçün götürülən sürfələri sayın. Qəbul olunan ana sürfələri sonuncu dəfə bəslənməsi üçün əvvəlcədən anası götürülən digər ailəyə verin. Hər 4 gündən bir bütün dövr ərzində sonrakı bəsləmə üçün ana sürfələri (birgünlük) qoyun. Bu ailədə analıqları tam yetişənə kimi saxlamaq olar. Ehtiyac olduqda, ilk ana dəstəsi çıxdıqdan sonra bəsləyici ailədən təkrarən istifadə edin. Bunun üçün yuvaya baxış keçirin, oradan əksər arıların çıxdığı bütün çərçivələri