İctimai iaşə müəssisəsi, standartı qəbul etmiş dövlətin ərazisində tətbiq olunan normativ hüquqi aktlar və normativ hüquqi sənədlərə (siqaret çəkmə məhdudiyyəti, istehlakçıların xarici geyimlərdə olmalarının qadağan edilməsi və s.) zidd olmayan istehlakçılar üçün davranış qaydalarını qura bilər.
İaşə təşkilatlarının öz iyerarxiyası (ən alçaqdan ən yüksəyə doğru) vardır: aşpazlar yemək bişirməyə cavabdehdir və baş aşpaz onlara nəzarət edir.
Belə desək, adi bir aşpazın vəzifələrinə yalnız yeməklərin hazırlanması daxildir və baş aşpaz da idarəedicidir. Başqa biri hansı məhsulların alınmasının lazım olduğu, mətbəxdə neçə nəfərin tələb olunduğu və aralarında vəzifələrin necə bölünəcəyini daha yaxşı bilmir. Aşpazın vəzifə və fəaliyyətləri onların peşə standartında verilib.
Mətbəxdə aşpazın konkret olaraq nəyi etdiyi hər restoranda fərqli olaraq təyin olunur. Sahibi olduğu restoranlarda aşpaz, demək olar ki, bütün qərarları qəbul edir, qurumun bütün işlərinə qarşı məsuliyyət daşıyır, bütün məsələlərə nəzarət edir və bütün işçilərin işlərini izləyir. Yalnız bir işçi olduğu yerdə hüquqlarının əhatə dairəsi məhdud ola bilər. Ancaq bu vəziyyətdə də aşpazın hələ də yerində olduğunu unutmamalıyıq, yaradıcılıq peşəsi bu səbəbdən işəgötürən bişirmə, menyu seçimi və tədarükçü seçimi məsələlərində mütəxəssisi məhdudlaşdırmamalıdır.
İctimai iaşə müəssisəsinin növü dedikdə, kulinariya məhsullarının xarakterik xüsusiyyətləri və istehlakçılara göstərilən xidmətlərin çeşidinə malik bir müəssisə növü başa düşülür.
“İctimai iaşə müəssisələrinin təsnifatı” GOST 50762-95-ə uyğun olaraq ictimai iaşə müəssisələrinin əsas növü restoran, bar, kafe və qəlyanaltı barlarıdır. Ancaq yuxarıda göstərilənlərə görə, ictimai iaşə müəssisələri istehsal mərhələsinə görə təsnif edilir, buna görə də satınalma fabriki, yarımfabrikat zavodu və kulinariya fabriki kimi satınalma müəssisələri mövcuddur. Məhsulların böyük həcminə görə bu tip iaşə müəssisələri mətbəx və qida fabrikləri kimi seçilir. İctimai iaşədəki xidmətlərin genişləndirilməsi üçün bufetlər, xarici ticarət müəssisələri və yemək dükanları təşkil olunur (Şəkil 1.6).