Yeməyin hazırlanması
Qidalanmada sousların rolu və əhəmiyyəti
Souslar geniş xörək çeşidinin tərkib hissəsini təşkil edir. Bunlarda xeyli miqdarda cürbəcür tamlı, aromatik və boya maddələri mövcuddur. Souslar xörəyin dadı və zahiri görünüşünü yaxşılaşdırır, habelə xörəyə təravət verir (Şəkil 2.62). Tərkibində kərə yağı, xama və yumurta olan souslar kulinar məmulatının kalorililiyini xeyli artırır.
|
Şəkil 2.62. Souslar
|
Sousların aromatik maddələri mədə şirəsini gücləndirir, beləliklə də, xörəyin insan orqanizmində həzmə getməsinə kömək edir. Xörəklərin bişirilməsində sousların əhəmiyyəti böyükdür, souslar əsas məhsul, yaxud qarnirin üzərinə əlavə edilir, şorbalar və qarnirlərə vurulur və yaxud da ayrıca qabda (sousnikdə) xörəyin yanına qoyulur. Souslar 2 böyük yarımqrupa bölünür:
- isti sous;
- soyuq souslar.
Sousun maye hissəsi əsas hissə sayılır və bulyon, tərəvəz həlimi, süd, xama, yağ (heyvan yağı və yaxud bitki yağı) və sirkədən ibarət olur. Bir çox sousun tərkibinə yağda qovrulmuş buğda unu daxil edilir, lakin unlu souslardan yalnız isti halda istifadə olunur. Bu souslar dibi qalın və qısa qazanda hazırlanır. Bütün souslar aşağıdakı qruplara bölünür:
- bulyonun (ət bulyonu, balıq bulyonu və göbələk bulyonu) sousları;
- südlü və xamalı souslar;
- kərə yağında hazırlanmış souslar;
- bitki yağında hazırlanmış souslar;
- sirkəli souslar.
“Cənub” sousu, tünd tomat sousu, narşərab (nar şirəsi) sousu və mayonez sousu yeyinti sənayesi tərəfindən istehsal edilib hazır şəkildə ictimai iaşə müəssisələrinə verilir (Şəkil 2.63).
“Cənub” sousu bir çox müxtəlif xörək və sous hazırlanan zaman tətbiq edilir. Tünd tomat sousundan müxtəlif ət xörəkləri üçün istifadə olunur. Narşərab sousları ayrıca qabda şişlik, lüləkabab və digər milli xörəklərin yanına qoyulur, habelə bəzi xörəklər hazırlanan zaman tətbiq edilir (Şəkil 2.64).
|
Şəkil 2.63. “Cənub” sousu
Şəkil 2.64. Narşərab sousları
|