hərəkət edə bilməsin; bunun nəticəsində ilişmə muftasının diski
nazim çarx ilə birlikdə dönərək ötürülmə qutusunun giriş valını
hərəkətə gətirir. İlişmə muftasını ayırmaq üçün ilişmə muftasının
yayı adətən lingə birləşdirilən sıxılma yastığı ilə sıxılır.
Nümunədə hidravlik ilişmə muftası sistemi göstərilir; burada bu ling
sıxıcı mil vasitəsilə hidravlik silindrlə hərəkət etdirilir. Tələb
olunan təzyiq ilişmə muftasının əsas silindri ilə yaradılır (əgər
dişli çarx ilişmə muftasının pedalını sıxarsa). Sağ şəkildə
göstərildiyi kimi, ilişmə muftasının qalpağı ilişmə muftası
sıxıldıqda ilişmə diskindən uzaqlaşdırılır. Bu vəziyyətdə ilişmə
muftasının qalpağı, ilişmə diski və nazim çarx arasında boşluq
yaradılır. İlişmə diski artıq nazim çarxa sıxılmadığına görə
sürtünmə gücü çox kiçilir və nəticə etibarilə mühərrikə daha heç bir
mühərrik gücü ötürülmür. Sağ tərəfdə ilişmə diskinin üzərində
görünən yaylar ilişmə muftasının ilişməsi zamanı titrəmələri
yavaşıtmaq və giriş valına təsir edən burulma güclərini azaltmaq
üçün quraşdırılır. Faktiki ilişmə muftasından asılı olaraq, yalnız
ölçü və konstruksiya baxımından fərqlənməyən müxtəlif ilişmə
diskləri mövcuddur.
Şəkil 01-1: İlişmə muftası sistemi
İşəsalma və ötürmələrin dəyişdirilməsini mümkün etmək üçün ötürülmə
qutusu mühərrikdən ayrılmalıdır. Bu, ilişmə muftası ilə yerinə
yetirilir. İlişmə muftası ilişmə diski (ilişmə muftası ilişdikdə
mühərrik ilə hərəkətə gətirilir) vasitəsilə mühərrik və ötürülmə
qutusunu birləşdirir. İlişmə diski şlislər vasitəsilə ötürülmə
qutusunun giriş valına birləşdirilir ki, giriş valı ilişmə diski ilə
birlikdə dönsün. İlişmə diskinin aksial (ox boyu) hərəkəti
mümkündür. Mühərrik vintlər ilə nazim çarxa birləşdirilir və
beləliklə nazim çarx mühərriklə birlikdə dönür. Nazim çarxın
üzərində ilişmə muftasının korpusu vintlərlə montaj edilir ki, o da
mühərriklə birlikdə dönsün. İlişmə muftasının korpusu bir neçə
hissədən ibarətdir, lakin əsas hissələrə ilişmə muftasının qalpağı
və bu diski dartıb gərən yay daxildir. İlişmə muftası ilişdikdə,
ilişmə diski ilişmə muftasının qalpağı ilə nazim çarxa sıxılır.
Sürtünmə gücü kifayət qədər güclüdür və buna görə də ilişmə
muftasının diski nazim çarx və ilişmə muftasının qalpağı ilə
nisbətdə hərəkət edə bilməsin; bunun nəticəsində ilişmə muftasının
diski nazim çarx ilə birlikdə dönərək ötürülmə qutusunun giriş
valını hərəkətə gətirir. İlişmə muftasını ayırmaq üçün ilişmə
muftasının yayı adətən lingə birləşdirilən sıxılma yastığı ilə
sıxılır. Nümunədə hidravlik ilişmə muftası sistemi göstərilir;
burada bu ling sıxıcı mil vasitəsilə hidravlik silindrlə hərəkət
etdirilir. Tələb olunan təzyiq ilişmə muftasının əsas silindri ilə
yaradılır (əgər dişli çarx ilişmə muftasının pedalını