Hörgü strukturunun quraşdırılması
■ Kərpiclər (kiçik ölçülü dəlikli və ya bütöv vahidlərdir).
Bu bölmələrlə tikilən daş qurğu adətən “blok işi” və “kərpic işi” kimi adlandırılır.
Bu iki formalı hörgü vahidi arasında və onların ümumi istifadə üsulu arasında bir çox fərqlər var.
1) Ölçü
Ən çox istifadə olunan içi boş blokdur və tez-tez nominal ölçüsü ilə istinad edilir, məsələn: uzunluğu 400 mm, eni 200 mm və hündürlüyü 200 mm-dir.10 mm qalınlığında palçıq qarışığı da nəzərə alındığına görə, blokun həqiqi ölçüsü 390 mm x 190 mm x 190 mmdir. Kəsmə ehtiyacının qarşısını almaq üçün 3/4, 1/2 və 1/4 uzunluğundakı bloklar “xüsusi bloklar” adlanır. Digər xüsusiyyətlər bəndləri, deformasiya şivlərini və s. formalaşdırmaq üçün hazırlanır.
Nominal genişliyi 200 mm olan bloklar 200 mm-lik seriyalar olaraq adlandırılır. Daha az istifadə edilən bloklar 100 mm, 120 mm, 150 mm və 300 mm seriyadır. 100 mm-lik seriyada bəzi bloklar bərkdir. Qeyd edək ki, 600 mm x 600 mm-lik bir modulun tikintisi özündə 3 sıra 11/2 = 41/2 sayda blok ehtiva edir.
Kərpiclər adətən bərk və ya dəliklidir və ümumiyyətlə, 230 mm uzunluğunda, 110 mm enində və 76 mm hündürlüyündə ənənəvi ölçüdə hazırlanır. Bunlar faktiki ölçülərdir və kərpiclər üçün nominal ölçülər qeyd edilmir. Qeyd edək ki, 600 mm x 600 mm ölçüdə modulun tikintisində 10 mm palçıq qarışığı nəzərə alınmaqla 7 sıra 21/2 = 171/2 sayda kərpicdən istifadə olunur.
2) Material və ölçü dəyişikliyi
Bloklar, ümumiyyətlə, betondan hazırlanır. Çünki onlar polad qəliblərdə formalaşdırılır və material bir qədər sabitdir, hər bir fərdi vahidin ölçüsünə kiçik düzəlişlər edilməklə nəzarət oluna bilər.
Kərpiclər əksər hallarda gildən hazırlanır. İstehsal zamanı onlar forma dəyişikliyinə məruz qalır, xüsusilə də sobadaykən ölçüləri dəyişə bilər. Düzəlişlər 20 vahidi birlikdə yerləşdirməklə ölçülür, bura da orta ölçü götürülür, lakin bu fərdi vahidlərin dəyişməsi demək deyil.
3) Palçıq
Blok işi üçün istifadə edilən palçığın hazırlanmasında istifadə olunan qum kərpic işi üçün hörgüdə istifadə edilən qumla eyni olmamalıdır. “Brickies loam” palçığın daha işlək olmasına səbəb olan gil hissəciklərdən ibarətdir, lakin həm də palçıqda yüksək sıxılmaya səbəb olur. Gil beton qurğuları genişlənmə tendensiyasına malikdir və bu, palçığın içində sıxılmanın qarşısını alır.
Beton hörgü hissələri quruyur və yığılır, buna görə də əgər çox qurumuş palçıq istifadə edilərsə, o zaman çatlama baş verə bilər. Buna görə də beton blok işi üçün palçıqlarda istifadə edilən qum təmiz çuxur qumu, daş qum və ya gips əsaslı qum kimi təmiz qum olmalıdır. Testlər qumun 10%-ə qədər yaxşı ola biləcəyini göstərir, lakin o, özündə hər hansı gil hissəcikləri ehtiva etməməlidir.
Beton dəzgah qıvrımları kiçilir, buna görə də bir hörgü yüksək büzülmə ilə istifadə edilərsə, çatlamaya səbəb ola bilər.
4) Palçıq qarışımları
İçərisi boş bloklar adətən səth qabığına iki zolaq palçıq tökülməklə hörgü şəbəkəsində yerləşdirilir. Bu iki zolaq palçıq şaquli (və ya perpendikulyar) olaraq tökülməyə davam etdirilir. Kərpic tam olaraq palçıq yatağına yerləşdirilir.
5) Birləşmələrə nəzarət