3.5 Südün soyudulması
Südün keyfiyyətini itirmədən saxlanması və yüksək keyfiyyətli emal məhsulu alınması üçün onun sağımdan sonra dərhal soyudulması çox vacibdir. Süd istehsalı zamanı inəyin bədən temperaturu 39 dərəcə olur. Sağım zamanı temperatur 3-4 dərəcə aşağı düşür. Südü keyfiyyətini itirmədən uzun müddət saxlamaq üçün qısa müddətdə temperaturu 4.4 dərəcəyə qədər soyutmaq lazımdır.
Süd inəklərdən sağıldıqdan sonra onun keyfiyyətini yüksəltmək üçün heç bir iş görmək olmur. Bu səbəbdən süd sağıldıqdan sonra qısa vaxtda soyudulmalıdır ki, onun keyfiyyəti pozulmasın. Südün keyfiyyətinə onun sağımdan emal müəssisəsinə qədər təmiz və düzgün saxlama şəraitində çatdırılması təsir edir.
Südün keyfiyyətinə aşağıdakı maddələrin qarışması pis təsir göstərir:
• Südə su qatılması;
• Bakteriyalar ilə çirklənmə;
• Müalicə zamanı istifadə edilmiş antibiotik və digər maddələrin qarışması;
• Dezinfeksiya maddələri və digər kimyəvi maddələr.
Südə su işçilərin diqqətsizliyi üzündən və ya məqsədli şəkildə qatışdırıla bilər. Dünyanın bütün ölkələrində südə suyun qatılması qanuna uyğunsuzluq kimi qəbul edilir. Südə suyun qatılmasını necə təyin etmək olar? Belə ki, süd suya nisbətən daha yüksək sıxlığa malikdir və onun donma nöqtəsi suyun donma nöqtəsindən nisbətən aşağıdır. Südün donma nöqtəsi – 0.543 C`-dir. Südün tərkibinin analizi zamanı donma nöqtəsi olaraq -0.528 və -0.561 C arası interval götürülür. Əgər analiz nəticəsində südün donma nöqtəsi - 0.53 C yuxarıdırsa, deməli, südə su qatışmışdır.
Südə bakteriyalar müxtəlif mənbələrdən düşə bilir. Bura inəyin yelini ilə düşən bakteriyalar, həmçinin sağım qurğularının tam təmiz yuyulmaması ilə yayılan bakteriyalar, tövlələrdə olan və hava ilə yayıla bilən bakteriyaları göstərmək olar. Süddə bakteriyaların çoxalma tezliyi birbaşa temperatur ilə əlaqədardır. 37 C dərəcədə bakteriyalar hər 6-7 dəqiqədən bir çoxalmaq qabiliyyətinə malikdirlər.