Araşdırma: | Avtomobil 60 km/saat sürətlə hərəkət edərək yola 6 saat vaxt sərf etdi. Həmin yolu 80 km/saat, 90 km/saat, 100 km/saat, 120 km/saat sürətlə hərəkət edərsə, neçə saata qət edər? |
Həlli: Məsələnin şərtinə uyğun cədvəl quraq:
Sürət, km/saat | 120 | 100 | 90 | 80 | 60 |
Zaman, saat | 3 | 3,6 | 4 | 4,5 | 6 |
Gedilən yol sabit olduqda, zamanla sürətin tərs mütənasib kəmiyyətlər olduğu aydındır. Tərs mütənasib kəmiyyətlərin uyğun qiymətlərinin hasili sabitdir.
60 • 6 = 80 • 4,5 = 90 • 4 = 100 • 36 = 120 • 3
Tərs mütənasib kəmiyyətlərdən birini x, digərini y, mütənasiblik əmsalını isə k
ilə işarə etsək, x • y = k alarıq. Deməli, y = k
x.
y = k
x
bərabərliyinə tərs mütənasibliyin düsturu deyilir, y və x arasındakı asılılıq isə tərs
mütənasib asılılıq adlanır.
x | 12 | 30 | 2,4 | 3000 | 10 | ||||
y | 10 | 3 | 0,25 | 0,01 | 1,2 |
x | 1,1 | 1,6 |
y | 2,2 | 3,2 |
b)
x |
6 7 |
2 |
y |
14 9 |
2 3 |