İzotop Kütlə deffekti Qabarıq sferik güzgü Qabarıq linza Qaz boşalması Qeyri-müstəqil boşalma Linza Linzanın baş optik oxu Linzanın optik mərkəzi Linzanın optik qüvvəsi Linzanın xətti böyütməsi Lorens qüvvəsi Lorens qüvvəsi üçün sol əl qaydası |
– (yun. “izos” – eyni və “topos” – yer) protonlarının sayı eyni, kütlə
ədədləri müxtəlif olan atomlara deyilir. K – nuklonların kütlələri cəmi ilə həmin nuklonlardan ibarət nüvənin kütləsi arasında fərqdir:
Δm = Zmp + Nmn - MN
Burada MN nüvənin kütləsi, Z və N – uyğun olaraq nüvədəki proton
və neytronların sayı, mp protonun kütləsi, mn neytronun kütləsi,
Δm kütlə defektidir.Q – işıq şüalarını sferik seqmentin xarici səthindən səpələyən güzgüyə deyilir.– kənarlarına nisbətən ortası qalın olan linzalara deyilir. Belə linzalar iki tərəfi qabarıq, qabarıq-müstəvi, qabarıq-çökük səthlərlə hüdudlana bilir. – qazların elektrik cərəyanını keçməsidir. – ionlaşdırıcıının təsiri altında baş verən qaz boşalmasıdır. L – sferik səthlərlə (bəzən səthindən biri müstəvi də olur) hüdudlanmış şəffaf cisimdir. – linzanı hüdudlandıran sferik səthlərin mərkəzlərindən keçən düz xəttdir. – linzanın mərkəzində baş optik ox üzərində yerləşən nöqtədir. – baş fokus məsafəsinin tərs qiymətinə bərabər kəmiyyətdir. BS-də optik qüvvənin vahidi dioptriyadır (1 dptr.). 1 dioptriya – fokus məsafəsi 1 m olan toplayıcı linzanın optik qüvvəsidir:
[D] = 1
– xəyalın xətti ölçüsünün cismin xətti ölçüsünə nisbətinə bərabər fiziki
kəmiyyətdir. Linzanı xətti böyütməsi Γ (qamma) hərfi ilə işarə edilir:
F = 1 m = 1 dptr.
Γ = H
h
– maqnit sahəsinin hərəkət edən yüklü zərrəciyə təsir qüvvəsidir. Lorens
qüvvəsinin modulu zərrəciyin elektrik yükünün miqdarı, sürəti, maqnit
induksiya vektorunun modulu, zərrəciyin sürət və maqnit induksiya vektorları
arasındakı bucağın sinusu hasilinə bərabərdir:
FL = qBvsinα
– sol əli maqnit sahəsində elə tutmaq lazımdır ki, maqnit induksiya vektoru
ovuca daxil olsun və açılan dörd barmaq müsbət yükün hərəkəti
istiqamətində (mənfi yükün hərəkətinin əksinə) yönəlsin. Bu zaman 900
bucaq altında açılmış baş barmaq yükə təsir edən Lorens qüvvəsinin istiqamətini
göstərəcək.
|