Əgər kondensatorun lövhələri arasındakı dielektrik yalnız havadırsa (ε = 1), belə kondensator hava kondensatoru adlanır və onun elektrik tutumu:
C0= ε0S
d. (4)
Yüklənmiş kondensatorun elektrik sahəsinin enerjisi. Yüklənmiş müstəvi kondensatorun lövhələri arasındakı bircins elektrik sahəsinin eneıjisi aşağıdakı düsturla təyin edilir:
We = qU
2. (5)
Qeyd. |
(5) ifadəsindəki 1
2 hasili onu göstərir ki, kondensatorun lövhələrini ayrı-ayrılıqda hərəkət etdirdikdə onların hər birini digər lövhənin yükünün yaratdığı elektrik sahəsində hərəkət etdirmiş oluruq. Bir lövhənin sahə intensivliyi isə lövhələr arasındakı elektrik sahə intensivliyindən 2 dəfə kiçikdir. |
Burada (2) ifadəsini nəzərə aldıqda enerjinin kondensatorun elektrik tutumu və yükündən asılılıq ifadələri alınır:
We= CU2
2 (6)
və ya
We= q2
2C. (7)
(6 və 7) ifadəsində (4)-ü nəzərə aldıqda müstəvi kondensatorun elektrik sahə enerjisini belə də ifadə etmək olar:
We= ε0εSU2
2d= q2d
2ε0εS. (8)
Elektrik sahə enerjisinin fəzada paylanması enerji sıxlığı adlanan fiziki kəmiyyətlə ifadə edilir.
• Elektrik sahəsinin enerji sıxlığı — ədədi qiymətcə vahid həcmə düşən elektrik sahəsinin enerjisinə bərabər olan fiziki kəmiyyətdir.
we= We
V. (9)
Burada we — elektrik sahəsinin enerji sıxlığının simvoludur, onun BS-də vahidi: [we]
= 1
C
m3.
Sonuncu ifadədə (8) düsturu, V = Sd və U = Ed olduğu nəzərə almarsa, eneıji sıxlığının sahənin intensivliyinin kvadratından düz mütənasib asılılığı məlum olar:
we= ε0εE2
2. (10)
Qeyd. |
Kondensator uzun müddət elektrik enerjisini özündə saxlayan
akkumulyator
ola bilməz (yük itkisi baş verdiyinə görə). Lakin o, akkumulyatordan fərqli olaraq malik
olduğu enerjini kiçik müqavimətli dövrələrdə ani boşalda bilir. Kondensatorun bu xassəsi
praktikada geniş tətbiq edilir (məs.: fotoaparat və cib telefonlarındaki lampaların parlaq
işıqlandırılmasında).
|